The river runs red and I think I’m dying*
Gekke gedachte: Zouden de grote bazen van de maandverband- en tamponindustrie mannen zijn? En dat daarom er nog steeds geen adequate oplossing is om met de overgang om te gaan? Of is het omdat de medische wetenschap eeuwen met het mannelijk lichaam als uitgangspunt werkte?
Ik heb nog nooit zoveel ‘sanitaire producten’ gebruikt als in de laatste twee/drie jaar in mijn leven. Stond ik daar met mijn broek naar beneden in het toilet tijdens de opening van mijn nieuwe werk. Ja hoor, echt net een week daarvoor ongesteld geweest en nu alweer! Helemaal niet op voorbereid en geen verschoning bij mij. Dan maar door het oortje ‘Heeft er iemand maandverband of een tampon voor mij? Ik ben op het toilet.’ Al snel kwam er de verlossing, een collega had wat voor mij. Allemachtig, een grote kurk er in zou misschien beter werken, wat een hoop bloed en (in nette termen) stolsels kan een mens kwijt raken tijdens zo’n heftige menstruatie. Alhoewel kwijt raken niet de juiste bewoording is, ik noem het liever de totale leegloop waar mijn lokale Kruidvat goed garen bij spint.
Ach de overgang… Toen ik het woord overgang liet vallen bij mijn gynaecoloog twee jaar geleden, vroeg hij, terwijl hij mij door zijn hippe rode bril streng aankeek: ‘Menstrueer je nog?’ Aan mijn ja verbond hij de conclusie dat ik dan niet in de overgang kan zijn. Hallo??? De overgang is niet van de ene op de andere dag gebeurd, neen, de overgang is een traject van jaren, waarin in de productie van oestrogeen en progesteron afneemt. De twee hormonen die oh zo cruciaal zijn in het functioneren van een vrouwenlichaam. De informatie op het internet over de overgang, en vooral hoe je er als vrouw mee kunt omgaan is echt wel veranderd in de loop der jaren. Gelukkig. Nu die, ondanks zijn flitsende bril, erg ouderwetse gynaecoloog van me nog meekregen naar 2025. Nee, niets slechts over deze man, maar kom op zeg, een beetje met de tijd meegaan zou voor iedereen fijn zijn.
Voor mij is de grootste klacht de heftige bloedingen, soms houden ze een hele week aan. Ik voel mij op die dagen zo slap als een vaatdoek. Zo moe ook. Los van het fysieke, vind ik het mentale aspect erg lastig. Accepteren dat ik op die dagen mijn lichaam niet kan gebruiken als ik gewend was blijft een ding. Lekker sporten, op pad gaan, leuke dingen doen: dat is wat ik wil. Maar na een werkdag op de bank neerstorten en niet meer bewegen is de realiteit waaraan ik mij mag overgeven.
Achteraf bekeken had ik al veel langer last van de perimenopauze (de periode voordat de overgang een feit is). Ik was bloeddonor en ik had al jaren te weinig ferritine (eiwit dat ijzer in je lichaam opslaat, wordt voornamelijk in je beenmerg aangemaakt, de voorraad kan opraken als je te veel bloed verliest of te weinig ijzer via voeding opneemt). Eerst dacht ik dat het tekort kwam door de lange, belastende werkdagen in de bakkerij, maar het vele bloedverlies zal een groter aandeel hebben gehad dan ik mij besefte.
Wat mij eindelijk aan het denken zette, waren de stemmingswisselingen. Diepe donkere dagen leken oneindig, terwijl de duisternis in feite maximaal twee dagen duurde. Maar o man, eenmaal in die donkere tunnel was het licht heel ver weg. Huilbuien en paniekaanvallen om werkelijk niets kwamen regelmatig voorbij. Nu ben ik al snel geëmotioneerd en pink ik wel eens een traantje weg bij zien van een mooi gebaar of het horen van een gevoelig liedje. Dit was anders. De paniekaanvallen (wat ik eerst niet herkende als zodanig) kwamen vooral tot wasdom als ik getriggerd werd door overdadig geluid. Gooi nog wat andere elementen die mijn houvast met het hier en nu verstoorden in de mix en daar ging ik. Helemaal overstuur voelde ik mij, super onveilig, klaar om keihard weg te rennen.
Helaas, grote klacht drie, verhinderde het hard wegrennen. Mijn gewrichten hebben heel wat te verduren nu de oestrogeen afneemt in mijn lijf. Oestrogeen zorgt dat kraakbeen en slijmvliezen soepel blijven. Afname van oestrogeen kan daardoor pijnlijke gewrichten geven. Bij mij zijn ze stijf en gevoelig, met de knieën die het hardst roepen dat ze genoeg hebben gehad van het gesjouw. Dat neerploffen op de bank hun nieuwe hobby is geworden. Kleine kanttekening: ik heb jaren intensief gebasketbald, ook dat is niet bevorderlijk geweest voor mijn kniegewrichten. Dus ik ga die zere knieën niet helemaal op de overgang gooien. Rennen heb ik in ieder geval van mijn verlanglijstje geschrapt.
De druppel die mijn maandverband liet overstromen was het feit dat ik in één maand drie keer heftig ongesteld werd. Kapot moe, een lijf dat ook niet meer wist wat er aan de hand was… Ik was er klaar mee.
Ik maakte een afspraak bij de overgangsconsulente in mijn stad. Ik had al gehoord over hormoonsuppletie en dat leek mij wel wat. Hoewel ik direct na de twee zwangerschappen nooit meer anticonceptie in de vorm van hormonen wilde nemen, kon ik nu niet wachten op een dergelijke oplossing. Het consult was uitgebreid; wat waren mijn klachten, wat waren de wensen, wat waren de mogelijkheden en wat was niet realistisch. Met een adviesbrief voor de huisarts in mijn tas vertrok ik, hoopvol en gehoord.
Inmiddels zijn we ruim driekwart jaar verder. Een zoektocht naar de ‘sweet spot’ van hormoonsuppletie voor mij is in volle gang. De start was veelbelovend, totdat de bloedingen weer in alle hevigheid terugkwamen en daarmee de intense vermoeidheid. Mijn stemmingswisselingen zijn afgezwakt (tenminste… dat vind ik. Vraag het mijn omgeving als je het zeker wilt weten). De gewrichtsklachten zijn er nog steeds, misschien toch eerder het gevolg van slijtage door intensief gebruik. De tweede vorm van hormoontherapie leek aan te slaan, maar het spiraaltje bleef niet zitten. Nu mag ik binnenkort naar een vrouwelijke gynaecoloog, van een jaar of 35 – 40. Me dunkt dat zij wat meer moderne gedachten over de overgang heeft dan mijn vorige gynaecoloog. Ik ben heel benieuwd.
Is die overgang dan alleen kommer en kwel?
Nee joh! Er zijn ook voordelen aan die overgang. Neem nu de opvliegers. Ik heb daar weinig last van, behalve dan dat ik zo nu dan mijn wang helemaal rood en warm voel worden. En als ik een rode boei heb, omdat ik mij ergens voor schaam, zeg ik gewoon dat ik een opvlieger heb.
Naast het afnemen van oestrogeen en progesteron neemt ook oxytocine af. Dit hormoon wordt het zorghormoon genoemd. Waakzaamheid en zorgen voor je kinderen wordt gedreven door oxytocine. De steeds lagere dosering maakt dat je minder voor een ander zorgt en meer voor jezelf kiest. Kijk, dat is nog eens goed nieuws voor iemand zoals ik, altijd klaar willen staan voor een ander. Ik merk dat ik serieus meer voor mijzelf kies. Is dat te weten aan de hormoonspiegel of is het gewoon het resultaat van diverse levenservaringen? Wie zal het zeggen.
Kiezen voor jezelf is overigens altijd belangrijk, ongeacht je in de overgang bent of niet, man of vrouw, jong of oud. Het is alsof ik mij nu pas realiseer, het nu pas echt doordringt wat dat voor mij betekent. Liever zijn voor mijn lijf dat door die gekke hormoonschommelingen gaat. Frequentie van sporten op een lager pitje, daarentegen op het gebied van seksualiteit wat meer actief. Dat is ook lief zijn voor je lijf. Ik zorg voor vertraging in mijn dagelijkse bezigheden, zoals ruim de tijd nemen voor afspraken, die ik maar beperkt maak.
En dan nu, op naar de gynaecoloog. Eens luisteren wat ze kan adviseren om die totale leegloop in te dammen, zonder de bazen van de maandverbandjes verder te sponsoren.
* Titel blog komt van ‘River Runs Red’ – Life of Agony. Mijn huisgenoot zong dit vaak op de fiets en ik kende alleen de zin ’the river runs red and I think I’m dying’. Mijn favoriete tekst als ik weer eens ongesteld ben, met ‘So here sits a bloody mess, tears fly home’ uit ‘Weak’ van Skunk Anansie op een solide tweede plek.